Μελέτη της
Δώρας Κοτσακά, Δρ. Πολιτικής Κοινωνιολογίας ΕΚΠΑ/Ερευνήτριας για το Παρατηρητήριο των Κοινών του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών.
Το κίνημα της Νέας Αυτοδιοίκησης (ή «new municipalism», όπως είναι ευρύτερα γνωστό) αποτελεί τον νέο αγαπημένο όρο στη δημόσια συζήτηση για τον εκδημοκρατισμό της πολιτικής, τα κοινά αγαθά ή τα κινήματα πόλης.
Οι σχετικές συζητήσεις, τα εφαρμοσμένα παραδείγματα και οι εκλογικές νίκες πληθαίνουν με γοργό ρυθμό, αν και εξακολουθούν να περιορίζονται σε τοπική κλίμακα. Το κίνημα προέκυψε ως απότοκο της υποβάθμισης της κοινωνικής ζωής στις αστικές κοινότητες, ως αποτέλεσμα μιας εξίσωσης με δομικές μεταβλητές τη λιτότητα, την παγκοσμιοποίηση και τη δημοκρατία.
Από τη Βαρκελώνη ως το Μόντρεαλ και από το Παρίσι ως το Κλίβελαντ οι πόλεις οργανώνονται, αμφισβητώντας όλο και πιο έντονα το κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης των τελευταίων τριάντα χρόνων. Το κίνημα της Νέας Αυτοδιοίκησης δεν περιορίζεται στον εμπλουτισμό της παραδοσιακής αυτοδιοικητικής ατζέντας με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς. Έχει, αντίθετα, ως αφετηρία την παραδοχή ότι προϋποτίθεται η αλλαγή του πολιτικού και οικονομικού μοντέλου προκειμένου να απαντηθούν αυτοί οι προβληματισμοί. Συγκροτεί ένα δυναμικό οικοσύστημα, που περιλαμβάνει ριζοσπαστικές πολιτικές δυνάμεις, πλατφόρμες πολιτών και κοινωνικά κινήματα.
Το κίνημα της Νέας Αυτοδιοίκησης εγκολπώνεται ιδέες και έννοιες όπως τα κοινά, η συμμετοχική διοίκηση ή η ιδιότητα του πολίτη, με στόχο την άρθρωση ενός νέου πολιτικού λόγου ικανού να αξιοποιεί εμπεδωμένες έννοιες για να συγκροτήσει νέες σχέσεις, νοήματα και τρόπους συμμετοχής. Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι η δημιουργία ή μη κοινοτήτων με πλήρη αυτάρκεια δομημένη γύρω από τους κοινούς πόρους, αλλά το άνοιγμα ενός πολιτικού αγώνα στη δημόσια σφαίρα προσανατολισμένου συνολικά στα κοινά. Πράγμα που προϋποθέτει την επανεξέταση των δημόσιων θεσμών –της λειτουργίας, των δομών και της χρήσης τους– σε συνάφεια με το κοινό συμφέρον και την κοινωνική ενδυνάμωση, με στόχο τη μετατροπή τους σε υποδομές υποστηρικτικές των κοινών. Μία επιπλέον συμβολή του κινήματος της Νέας Αυτοδιοίκησης είναι ο επαναπροσδιορισμός των όρων «πολίτης» και «πολιτειότητα»: Η ιδιότητα μπορεί να συμπεριλάβει οποιονδήποτε κάτοικο της πόλης, ανεξάρτητα από την καταγωγή και τη νομική του κατάσταση. Ωστόσο, το πλέον δυναμικό στοιχείο του κινήματος έγκειται στον διαρκώς διευρυνόμενο ρόλο των πόλεων και των μητροπολιτικών περιοχών ως οικονομικών και πολιτικών δρώντων σε παγκόσμια κλίμακα.